“Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti.” Üniversitede okulun koridorlarında, derse girdiğimiz amfide, kantinde, bahçede herkesin ağzında bu cümle vardı. Bir yandan elimize ne geçerse okuduğumuz, bir yanda da takım tutar gibi yazar tutuğumuz yıllardı. ‘Yeni bir hayatın’ kapısından içeri ilk adımlarımızı attığımız o günlerde okuyanın hayatını değiştiren bu kitap kısacık bir sürede kulaktan kulağa fısıldanarak efsaneye dönüşmüştü.

Orhan Pamuk’un ‘Yeni Hayat’ romanını o büyülü ilk cümlesiyle başlayıp bir solukta okudum... Kitap hayatımı değiştirmedi! Ama birkaç yıl sonra sihirli bir dizenin peşine takılıp daha önce hiç bilmediğim denizlere açıldım, kişisel haritamda varlığından bile haberdar olmadığım ülkeler keşfettim!

Geçenlerde Pamuk’un 40 yıl düşünüp 5 yılda yazdığı yeni romanı ‘Veba Geceleri’nin tanıtımı için Youtube’a koyduğu videoları izlerken “Bir cümlenin büyüsüyle bir kitabın peşine düşülen yıllar geride kaldı galiba” diye düşündüm...

Nobelli tek yazarımız Orhan Pamuk bile ‘kendi yazdığı metinlerle’ kamera karşısına geçip Youtuber gibi içerik üretiyorsa okurundan beklediği “Bir gün bir Youtube videosu izledim ve bütün hayatım değişti” demesidir herhalde. Yoksa sabun kesen adamın videosunun milyonlarca kez izlendiği bir mecrada Nobelli bir yazar topu topu 15-16 bin kez izlenip altı üstü ‘752 like’ için neden video çeksin ki!

Instagram story’lerinde kitabın kapağını paylaşıp ‘mazrufla değil de zarfla’ ilgilenenlerin daha çok olduğu bir çağda ‘cümleleriyle değil de çizdiği kapakla’ var olmak istemezdi herhalde diyecektim ki Orhan Pamuk’un ‘Instagram canlı yayınında’ okurlarıyla buluşacağını öğrendim...

Bence, madem yeni kitabının tanıtımı için 'dijital medya'yı seçti, Youtube'u, Instagram’ı boş versin TikTok videosu çeksin sevgili Orhan Pamuk çünkü bugünlerde bir kitabı tanıtmak için en iyi mecra orası!

KİTAP PİYASASININ KALBİ TİKTOK’TA ATIYOR

2014 yılında çıkan ‘We Were Liars’ adlı kitabını 6 yıl sonra çok satanlar listesinde gören yazar E. Lockhart önce çok sevinmiş ancak bir süre sonra ne oldu da kitap yeniden böyle popüler oldu diye merak etmiş: “Doğrusu neler olduğu hakkında hiçbir fikrim yoktu.”

Lockhart’ın merakını çocukları gidermiş: “TikTok’tasın anne!”

New York Times’tan Elizabeth A. Harris, yemekten dansa, pilatesten moda tüyolarına, ülkelerin doğal güzelliklerden akla ziyan mini skeçlere her türlü konuyu bulmanın mümkün olduğu TikTok’un ‘bir kitap kulübü’ olmak için pek de uygun bir yer gibi görünmediğini söylüyor...

Ancak gelin görün ki genç kızların, sevdikleri kitaplardan bölümler okuyup (genellikle de sonunda gözyaşı döktükleri) ‘#BookTok’ etiketiyle paylaştıkları videolar kimsenin beklemediği bir etki yaratmış edebiyat dünyasında.

15 yaşındaki Mireille Lee ile 13 yaşındaki kız kardeşi Elodie’nin Şubat ayında açtıkları TikTok hesabı ‘@alifeofliterature’ kısa sürede 200 bin takipçiye ulaşmış. Çektikleri ‘kitap tanıtım videoları’ on binlerce kişi tarafından izlenen Mireille, “Okulda kimse kitaplar hakkında konuşmuyor bu çok üzücü. Herkes (okuduğum kitap hakkında) benim hissettiklerimi hissetsin istedim” diyor hesabı neden açtığını açıklarken.

#BOOKTOK ETİKETİ KİTAPÇILARIN LİSTELERİNDE

ABD’nin en büyük kitapçı zincirlerinden Barnes&Nobels TikTok’la kitap satışları arasındaki ilişkiyi fark edip ülkenin dört bir yanındaki şubelerinde ‘#BookTok’ etiketiyle popüler olan kitaplar için ayrı bir stant açmaya başlamış. Barnes&Nobels kitap direktörlerinden Shannon DeVito, diğer sosyal medya platformlarında kitaplar üzerinde böylesine bir satış etkisi görmediklerini söylüyor: “TikTok paylaşımları kitapların on binlerce satmasına neden oluyor. Çünkü TikTok’taki içerik üreticileri kendilerini mutlu eden ya da ağlatan, kızdıran, çığlık attıran ya da sevmediklerinde odanın bir köşesine fırlattıkları kitaplara karşı duygularını, çektikleri 45 saniyelik bir videoda göstermekten çekinmiyorlar. İnsanlar da bu duygusal anlarla çok daha kolay bağ kuruyor...”

İngiltere’nin Brighton kentinde yaşayan Lee kardeşlerin sıkıldıkları için çekmeye başladıkları ‘#BookTok’ videolarında birinde yer verdikleri E. Lockhart’ın ‘We Were Liars’ kitabının topu topu 10-15 saniye süren videosu 5 milyondan fazla görüntülenmiş... Sonrasında, Lockhart’ı bile şaşırtan şey olmuş ve kitap 6 yıl aradan sonra çok satanlar listesine girmiş.

Elizabeth A. Harris, ‘bir gün bir kitap okuyup, bütün hayatın değişeceği’ inancı üzerinden insanlara ulaşmaya çalışan basılı kitap sektörünün, çok kısa algı süreleri için hızlı görüntüler kurgulanması üzerine oturan, TikTok’tan kâr kokusu alan yayıncılarının fırsatı kaçırmamak için harekete geçtiğini söylüyor.

‘#BookTok’ videoları çoğunlukla genç okurlar tarafından (like’dan başka) herhangi bir karşılık beklenmeden çekilse de yayıncılar TikTok’taki kitap sever içerik üreticilerine bedava kitap ve tanıtım için para teklif etmeye başlamış bile.

‘SİZİ HIÇKIRIKLARA BOĞAN BİR KİTAP’

TikTok’ta kitap tanıtım videoları çeken isimler arasında en eskilerden biri olan Pauline Juan, çok izlenecek bir ‘#BookTok’ videosu için şu tüyoyu veriyor: (Orhan Pamuk ve diğer tüm yazarlar iyi dinlesin:) “En popüler videolar sizi ağlatan kitapların videoları oluyor. Eğer kameranın önünde ağlıyorsan izlenme sayın tavan yapar!”

Chicago’da yaşayan 20 yaşındaki Ayman Chaudhary’inin “Bugün ‘The Song of Achilles’i okumaya başlamamın ilk günü” diye başlayıp “Ve bitirdim” diye biten 7 saniyelik ‘#BookTok’ videosu 150 bin kez görüntülenmiş. #songofachilles etiketinin TikTok’taki görüntülenme sayısı 19 milyon! 2012 yılında yayınlanan ve o dönemde iyi satan kitap 9 yıl sonra bugünlerde satışta bambaşka bir seviyeye çıkmış durumda! Amerika’da yayınlanan kitapların satış rakamlarını takip eden NPD BookScan’e göre ‘The Song of Achilles’ TikTok’ta popüler olduktan sonra şu anda haftada 10 bin satıyor. Bu rakam kitabın ‘Orange Ödülü’ aldığı zamandaki satışının 9 katı! İngiltere’de bir haftada 1500 adet satmış. Az mı diyorsunuz o zaman kitabın satış rakamının geçen yıl aynı haftaya göre 240 kat arttığını ekleyeyim:)

Ayrıca New York Times ‘çok satanlar listesi’nde 3. sırada...

Geçen Ağustos ayında kitabın satışlarındaki ani artışı fark eden ama nedenini anlayamayan yayıncı Ecco’nun başkan yardımcısı Miriam Parker, biraz araştırınca kitapla ilgili TikTok’ta paylaşılan ‘Sizi hıçkırıklara boğan kitap’ başlıklı videoya ulaştıklarını söylüyor. Video bugün 6 milyondan fazla izlenmiş...

Bu beklenmedik satış rakamlarından sonra kitabın yazarı Madeline Miller, TikTok’çulara minnettar olduğunu söyleyip ekliyor: “Keşke hepsine çikolata gönderebilsem...”

TİKTOK’TAN MİNGER ADASI’NA YOLCULUK OLUR MU?

Random House Çocuk Kitapları’nın pazarlama müdürü John Adamo, şu anda yayınladıkları kitapların tanıtımı için 100’den fazla TikTok kullanıcısıyla çalıştıklarını söylüyor.

Özellikle genç kadın yazarların keşfi için ‘#BookTok’un çok iyi bir yer olduğunu söyleyen bazı yazarlar son zamanlarda kendileri de hesap açıp okurlarıyla TikTok’ta buluşup onlara yazım süreçleriyle ilgili tüyolar vermeye başlamış.

‘#BookTok’ etiketinin 6 milyara yakın görüntüleme aldığı, Barnes&Nobels’ın ‘TikTok’ta popüler kitaplar için ayrı bir liste yayınladığı bugünlerde okurla buluşmak için Youtbe’da kitap okumayı, “Yeni bir şey keşfettik” diye heyecanla anlatan, Instagram’da canlı yayına katılmak için program yapan Orhan Pamuk, sanal aleme adım attığı anda ‘eskimişe’ benziyor.

Leigh Bardugo’nun ‘Minger Adası’ndan binlerce kilometre uzakta, canavarların, hırsızların, kaçakçıların cirit attığı Grishaverse’de geçen kitabı Six of Crows’un (Yakında Netflix’te de seyirciyle buluşacak) 146 milyon kez görüntülendiği bir ortamda Youtube’da 15 bin görüntüleme denizde damla bile değil!

Orhan Pamuk’a ‘büyük bir gazetenin desteğini almadan kendi göbek bağını kesmesi’ için acilen birkaç TikTok videosu çekmesini tavsiye ediyorum. Kim bilir belki çok başarılı olup TikTok Nobel'i de alır...